ROZWIĄZANIA OPTYCZNE DLA DUŻYCH WAD WZROKU

Wady wzroku są coraz częściej spotykaną dolegliwością, bo wada wzroku to bardziej dysfunkcja oka niż choroba. Wada wzroku powstaje przez niewłaściwe załamywanie się światła wpadającego do oka. To powoduje, że obraz, który powstaje na siatkówce jest nieostry. Korekcja wady wzroku polega na takim pokierowaniu światłem w oku, aby powstający obraz był ostry.

Rodzaje wad wzroku

Do podstawowych wad wzroku należą:

- krótkowzroczność - obraz powstaje przed siatkówką, przez co obiekty w oddali są niewyraźne, natomiast te znajdujące się blisko są ostre,
- dalekowzroczność (nadwzroczność) - obraz zamiast na siatkówce powstaje za nią, osoby z tą wadą widzą dobrze z daleka, a obraz widziany z bliska jest niewyraźny,
- astygmatyzm (niezborność rogówkowa) - światło wpadające do oka nie załamuje się w jednakowy sposób, przez co widzi się niewyraźnie. Wada ta nie pogłębia się wraz z wiekiem, ale też nie ustępuje samoistnie,
- presbiopia - wraz ze starzeniem się naturalnej soczewki oka i utratą przez nią pierwotnej elastyczności pogarsza się widzenie z bliskiej odległości, dotyka to przeważnie osoby między 40 – 45 roku życia.

Coraz częściej zdarza się, że razem z krótkowzrocznością występuje też astygmatyzm albo wraz z wiekiem pojawia starowzroczność. Również wysoka wada wzroku (powyżej -8.00 dioptrii i +5.00 dioptrii) oznacza problemy z doborem odpowiednich okularów. Tego typu wady wymagają wysoce spersonalizowanego podejścia do pacjenta. 

Metody korekcji wad wzroku

Metoda korygowania wad wzroku zależy od wieku pacjenta, stanu jego zdrowia oraz zaawansowania istniejącej wady. Są trzy możliwości korekcji wad. Pacjent może nosić szkła okularowe lub soczewki kontaktowe (okazjonalnie lub stale). W przypadku, gdy żadna z tych metod nie daje spodziewanego komfortu widzenia, stosuje się korekcję laserową.

Przy dalekowzroczności stosuje się szkła okularowe (tzw. plusy) lub soczewki kontaktowe, które powodują, że światło zostaje skupione na siatkówce. Odwrotnie jest przy krótkowzroczności, szkła korekcyjne (tzw. minusy) rozpraszają światło w taki sposób, że obraz układa się na siatkówce. Dzięki temu to, co znajduje się dalej, widzi się tak samo ostro, jak to, co jest blisko. Przy tej wadzie również stosuje się soczewki kontaktowe.

W przypadku astygmatyzmu regularnego (wrodzonego) wadę tę wyrównuje się szkłami okularowymi cylindrycznymi lub torycznymi soczewkami kontaktowymi. Z kolei w przypadku astygmatyzmu nieregularnego (spowodowanego urazem) korekta następuje za pomocą twardych soczewek kontaktowych lub żeli okulistycznych, które wyrównują powierzchnię rogówki. Przy starczowzroczności do korekty stosujemy szkła progresywne lub dwuogniskowe, jak również multifokalne soczewki kontaktowe.

Jak właściwie dobrać okulary korekcyjne?

Przy wadach minusowych szkło okularowe (soczewka korekcyjna) jest wklęsłe, na środku jest cienkie, a im dalej od brzegu tym jest grubsze. Dlatego osoby z dużą wadą obawiają się, że okulary będą ciężkie i nieestetyczne oraz będzie problem z dobraniem odpowiednich oprawek. Jednak postęp technologiczny i rozwój w okulistyce pozwala dobrać idealne okulary. Istnieją już materiały, z których wykonuje się cienkie, soczewki okularowe, które nie będą wystawać poza oprawę. Pozwalają one na wykonanie szkieł cieńszych i lżejszych niż szkła oferowane kilka dekad temu. Dzięki profesjonalnym urządzeniom można tak zredukować grubość szkieł, że nawet szkła o dużej mocy będą cieńsze o kilka milimetrów i będą pasowały do każdej oprawki. Należy jednak pamiętać, aby wybierać oprawki o mniejszym okularze, będą wyglądały na lżejsze, bo na brzegach szkło będzie cieńsze. Grubość szkła będzie też mniej widoczna, jeśli oprawka będzie w kształcie owalnym lub okrągła, plastikowa i bardziej masywna.
Jeszcze jednym rozwiązaniem przy dużych wadach wzroku (powyżej +/- 4.00 dioptrii) pozwalającym na maksymalny komfort widzenia jest zastosowanie soczewek asferycznych.

Asferyczność powoduje, że szkło jest cieńsze i bardziej płaskie, a to z kolei powoduje mniej zniekształceń, gdy patrzymy na obraz bokiem soczewki. Plusem jest też to, że soczewka taka znajduje się bliżej oka i nie zniekształca jego naturalnego kształtu tzn., że rozmówca widzi nasze oczy w zbliżonej do naturalnej wielkości i kształcie. Należy też pamiętać, aby okulary nosić na nasadzie nosa, a nie na końcu czy w połowie.

Krótkowzroczność wymaga korekcji nie tylko dla poprawy komfortu życia, ale również ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań w postaci odwarstwienia siatkówki, jaskry czy zaćmy.

Zastosowanie soczewek kontaktowych przy dużych wadach wzroku 

Soczewki mogą być jedyną formą korekcji wady, mogą być noszone zamiennie ze szkłami okularowymi lub w zależności od potrzeby, np. w czasie uprawiania sportów.
Plusem jest to, że soczewki kontaktowe można idealnie dopasować do wady wzroku, na przykład, gdy pojawiają się różnice między prawym i lewym okiem w zakresie wady (na jednym jest +12, a na drugim +6), lub gdy dochodzi astygmatyzm.

Oprócz komfortu widzenia główne zalety używania soczewek to:

• wygoda i bezpieczeństwo, szczególnie u ludzi aktywnych;
• szersze pole widzenia bez zniekształceń obwodowych;
• naturalna wielkość obrazów (przy wysokich wadach minusowych obraz w okularach jest znacznie zmniejszony);
• soczewki nie parują przy znacznych różnicach temperatur np. zimą;
• możliwości kosmetyczne – podkreślenie lub zmiana koloru oczu soczewkami barwnymi; zamaskowanie defektów oczu, np. ubytków tęczówki lub różnokolorowości tęczówek;
• zawierają filtry, chroniące przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym;
• utrzymują nawilżenie w oku.

Tak jak w przypadku szkieł okularowych dostępne są soczewki asferyczne. Kształtem zbliżone są do naturalnej soczewki znajdującej się w gałce ocznej, dlatego nie powodują nieprawidłowych zniekształceń obrazu. Różnice pomiędzy patrzeniem centralnie na wprost a kątem oka nie są odczuwalne, nie ma też optycznego powiększenia widzianych przedmiotów, co znacząco poprawia komfort widzenia.